Bugun, 21-aprel kuni Fanlar akademiyasi Yosh olimlar kengashining hisobot yig'ilishi o'tkazildi.
Unda FA rahbariyati, tizim tashkilotlari Yosh olimlar kengashlari raislari ishtirok etdi.
Dastlab Kengashning ayni vaqtdagi raisi Said Gulyamov hisoboti tinglandi.
So'ngra bir ovozdan Genetika va o'simliklar eksperimental biologiyasi instituti yetakchi ilmiy xodimi Hilola Matniyazova Kengashning yangi raisi etib tayinlandi.

 Hilola Matniyazovaga kelgusi faoliyatida zafarlar tilaymiz!

Sharqshunoslik instituti ilmiy xodimlari professor Ablat Xo'jayev hamda t.f.d Sherali Qo'ldoshevlar muallifligidagi "Muhammad Yoqubbek" kitobi Turkiyada turk tilida nashr etildi.

Ushbu kitob Turkiston mustaqilligi uchun kurashgan, davlat arbobi, harbiy sarkarda Muhammad Yoqubbek (1820-1877) hayoti va faoliyati haqidadir.

O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi sharqshunoslik instituti qo‘lyozmalar fondida saqlanayotgan Ilyos Ohundning “Muhammad Yoqubbekning so‘nggi kunlari” (O‘zR FA SHI, №417), Mullo Muhammad Ibrohim Fanokatiyning Sharqiy Turkiston tarixi (O‘zR FA SHI, №12663) va boshqa birlamchi asarlardagi ma'lumotlar asosida Muhammad Yoqubbekning Yettishahar davlati tarixini chuqurroq o‘rganishga yordam beradi.

Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказида Исломдан аввалги давр экспозициясига бағишланган муҳокама ўтказилди. Тарих фанлари доктори, профессор Жаннат Исмоилова раҳбарлик қилган учрашувга турли соҳаларда фаолият юритаётган олимлар, мутахассислар ҳамда лойиҳа раҳбарлари жалб этилди.

Муҳокамада Исломдан аввалги давр тарихий сиймоларини яратиш, ўша давр муҳитини экспозицияда гавдалантириш масалалари муҳокама этилди. Рассомлар, ранг-тасвир усталари томонидан тарихий шахсларнинг сиймосини яратишда нималарга аҳамият қаратиш кераклиги ўртага ташланди.

— Марказнинг Исломдан аввалги давр экспозицияси бўйича кўплаб олимларимиз ўз таклифларини бериб ўтди ва тузатишлар киритилди. Лойиҳалардаги баъзи масалалар бўйича бу жуда омадли бўлди. Бугунги йиғилишда кўрилган иккинчи масала "Вақт девори"га бағишланган муҳим вазифалар ҳисобланади. Исломгача бўлган даврдаги экспозициянинг юқори қисмида вақт хронологияси бўлади, яъни тарихий хронология. Бу масалада ҳам жуда кўп таклифлар билдирилди. Исломгача бўлган даврда тарихий образларни яратиш жуда мураккаб вазифа. Хронологик даврлаш нуқтаи назаридан камчиликлар аниқланиб, янги таклифларни киритишда, археолог олим Сергей Баратовни илмий маслаҳатчи қилиб тайинладик, — деди тарих фанлари доктори, профессор Жаннат Исмоилова.

Мазкур вазифаларни ижросини таъминлаш мақсадида Бадиий академия рассомларига ёрдам бериш учун бир неча тарихчи олимларни илмий маслаҳатчи сифатида бириктиришга қарор қилинди. Экспозицияни шакллантириш жараёнида деворий суратлар, чизмалар ва хорижий тадқиқотларда келтирилган тарихий сиймоларнинг образларини аниқлаш ва уларни рассомларга тақдим этиш ишлари олиб борилмоқда.

Миллий архелогия маркази вакили, профессор Ғайбулла Бобоёров ҳукмдорлар сиймосини яратишда қадимий тангалар, топилмалар ва ҳайкалларга аҳамият қаратиш кераклигини таъкидлади:

– Қадимий тангалардаги суратлар ҳукмдорлар сиймосини тиклашга ёрдам беради. Деярли барча тангаларнинг иккинчи томонига ҳукмдорларнинг суратлари туширилган. Бу уларнинг аниқ сиймоини яратишга асос бўла олади. Шунингдек, ҳукмдорлар суратлари туширилган идишлар, деворий суратлар ҳам мавжуд. Бу моддий манбалардан рассом ва ҳайкалтарошларимиз тайёр андоза сифатида фойдаланишса бўлади. Тахминан сиймолари моддий ашёларда мавжуд бўлган шахсларнинг сиймоларни сунъий интеллектда тиклашга ҳожат йўқ. Бизнинг археология марказимиз ижодкорларга моддий ашёлардан фойдаланган ҳолда сиймолар яратишида ёрдам беришга тайёрмиз.

ЎзР ФА Шарқшунослик институти доценти Феруза Жуманиёзова лойиҳалар устида ишлаш жараёнида экспозицияни бойитиш бўйича кўплаб янгиликларга дуч келганини таъкидлади:

— Экспозиция учун ҳали номи кўпчиликка маълум бўлмаган, аммо тарихимиз учун унутиб бўлмас из қолдирган Туркшоҳийлар ҳақида моддий манбалар тақдим этмоқчиман. Туркшоҳийлар тахминан 620-870 йилларда фаолият кўрсатган туркий сулола бўлиб, улар асосан араб манбаларида шу ном билан аталган. Баъзи манбаларда Шоҳийлар деб ҳам аталади. Беруний "Ҳиндистон" асарида бу сулолани Кобулшоҳлар деб атаган. Уларни Кобул Тегиншоҳлари деб аташ мумкин, сабаби бу сулоланинг баъзи вакиллари Тегиншоҳ унвонли тангалар зарб этган. Гап уни қандай номлашда эмас, муҳими, уларни тарихан мавжудлигини авлодларга етказиш деб биламан. Туркшоҳийларни ҳинд диёридаги ўзидан олдинги Кушонлар, Кидарийлар, Эфталийлардан кейинги аслияти туркий бўлган сулола дейиш мумкин. Уларнинг илк ҳукмдори Барҳатакен, сўнгиси Лагатурман бўлган. Рутлил номли Туркшоҳийлар сулоласига мансуб Зобулистон ҳукмдорлари ва уларнинг фаолияти давомидаги ишлари араб манбаларида кўп бора эсланган. Туркшоҳийлар Ҳиндистон диёрида улардан кейин мазкур ҳудудга келиб улкан давлат барпо этган Ғазнавийлар, Деҳли Султонлиги, ҳатто Бобурийлар давлати учун тамал тоши қўйган.

Мутахассислар ва олимлар ҳамкорлигида амалга оширилаётган ишлар миллий меросимизни теран ва ҳаққоний акс эттиришга хизмат қилади.

Ислом цивилизацияси маркази Ахборот хизмати