"ADOLAT" SOSIAL-DEMOKRATIK PARTIYASI
Yangiliklar (361)
O‘zMUda Mirzo Ulug‘bek tavalludining 630 yilligi munosabati bilan xalqaro ilmiy-amaliy anjuman o‘tkazilmoqda
O‘zbekiston milliy universitetida buyuk olim va davlat arbobi Mirzo Ulug‘bek tavalludining 630 yilligi munosabati bilan “Mirzo Ulug‘bek – buyuk mutafakkir olim va davlat arbobi” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy anjuman bo‘lib o‘tmoqda.
Xalqaro anjumanda so‘zga chiqqan O‘zbekiston milliy universiteti rektori Inom Madjidov, Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirining birinchi o‘rinbosari Shohrux Daliyev so‘nggi yillarda buyuk allomalarimiz qoldirgan ma’naviy merosni o‘rganish va targ‘ib qilish muhim ahamiyatga ega ekanini ta’kidlab, Mirzo Ulug‘bekning davlat arbobi va qomusiy olim sifatidagi faoliyati haqida to‘xtalib o‘tishdi.
Konferensiyada 10 dan ortiq xorijiy mamlakatlar, xususan, Yaponiya, Xitoy, Rossiya, Ispaniya, Germaniya, Turkiya, Tojikiston, Qirg‘iziston, Qozog‘iston, shuningdek, respublikaning oliy ta’lim muassasalari professor-o‘qituvchilari, ilmiy-tadqiqot institutlari va boshqa ilmiy tashkilotlarning xodimlari, tadqiqotchilar ishtirok etmoqda.
Hujjatlar restavratsiyasi: konservatizm va innovatsiyalsr
Joriy yilning 8-12 aprel kunlari Rossiya davlat kutubxonasi Moskva shahrida “Hujjatlar restavratsiyasi: konservatizm va innovatsiyalsr” mavzusida VII Xalqaro ilmiy-amaliy seminar o’tkazdi.
Seminarning rasmiy ochilish marosimida Rossiya davlat kutubxonasi bosh direktori Duda Vadim Valerevichning nutqi
Mazkur seminarda Rossiya Federatsiyasi, Mustaqil davlatlar hamdo’stligiga kiruvchi mamlakatlarning hamda Turkiyaning yetakchi kutubxona va fondlaridan konservator, restavrator mutaxassislar ishtirok etishdi.
Seminar ishtirokchilari
O’zR FA Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institute Konservatsiya va restavratsiya bo’limi xodimi B. Xodjayeva ham “Sharq qo’lyozmalari restavratsiyasining o’ziga hosliklari” mavzusidagi ma’ruzasi bilan qatnashdi. Sharq qo’lyozmalari restavratsiyasi yo’nalishiga bir qancha soha vakillari qiziqdilar va aynan shu yo’nalishda o’z malakalarini oshirish istagini bildirdilar.
Xodjayevaning “Sharq qo’lyozmalari restavratsiyasining o’ziga hosliklari”
Seminardagi ma’ruzalar konservatsiya va restavratsiyaning barcha jabhalarini o’z ichiga qamrab oldi, jumladan, kutubxona fandlarida monitoring o’tkazish, qo’lyozmalardagi dog’larning sabablari va ularni tozalash, tasviriy san’at asarlarini, tarixiy hujjatlarni, charm, qog’oz, gazeta va pergamentni qayta tiklash, siyoh hamda pigmentlarning qog’ozga ta’siri kabi masalalar kunning birinchi yarmida yoritildi. Kunning ikkinchi yarmida bir vaqtning o’zida turli yo’nalishlarda 6-7 ta mahorat darsi jihozlangan laboratoriya va o’quv xonalarda o’tkazildi.
Moskva shahridagi Sharq xalqlari san’ati davlat muzeyi oliy toifali restavrator-rassomi Yu.S. Berezin “Dublirovka qilish usullari: xitoy va yaponiya usuli” nomli mahorat darsini kata zalda o’tkazdi va har ikki uslubning bir-biridan farqini ko’rsatib berdi.
Yu.S.Berezinning mahorat darsi
RDK 1-darajali restavratori N.O. Omelchuk “Qattiq zararlangan hujjatlarni yapon qog’ozi bilan mustahkamlash” nomli mahorat darsida bo’laklarga bo’linib ketgan tarixiy hujjatlarni kislota miqdorini neytrallashtirish, tozalash va ularni ho’l holatida ta’mirlash bo’yicha garb uslubini o’rgatdi.
N.O. Omelchukning mahorat darsi
Aynan shu kutubxona Muqovalash bo’limining 6-darajali muqovasozi D.S. Levinaning “Kitobning blok qismini tikish” nomli mahorat darsida 4 hil uslubda kitob, broiyura va jurnallarni tikishni orgatdi.
D.S.Levinaning mahorat darsi
Shu bilan birga RDK Preventiv konservatsiya sektori boshlig’I A.A. Kasheyev “Turli stratigrafik hususiyatli fotohujjatlar: biozararlanishini meyorlashtirish” mahorat darsida fotohujjatlarning zararlanishiga sabab bo\luvchi omillar va ularni bartaraf etish va to’g’ri saqlash bo’yicha amaliy bosqichlarni ko’rsatib berdi.
А.А. Kasheyevning mahorat darsi
O’tkazilgan seminar qardosh o’lkalardagi soha mutaxassislarini bir joyga yig’ish, konservatsiya va restavratsiya sohalarini targ’ib qilish hamda rivojlantirish, o’zaro tajriba almashish, yangi bilimlar olish uchun katta maydon bo’lib hizmat qildi. Sharqshunoslik instituti mutaxassisi B.Xodjayeva ham yangi bilim va ko’nikmalar bilan qaytdi. Bu bilimlari qadimiy yozma merosimiz bo’lmish qo’lyozma kitoblarni ta’miriga boshqa rakursdan qarashga, zamonaviy uslublardan foydalanishga, yangi bilimlarini o’z hamkasblariga nafaqat nazariy, balki amaliy ko’rsatib berishga ham katta imkoniyat berdi.
Bu kabi ilmiy-amaliy tadbirlar konservatsiya va restavratsiya sohasining yanada rivojlanishiga katta hissa qo’shadi.
Seminar ishtirokchilarining bir qismi
O`MONLIK MEHMONLAR TASHRIFI
2024-yil 03-May kuni O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutiga O‘mon Sultonligining savdo, sanoat va investitsiyalarni qo‘llab-quvvatlash vaziri Qays bin Muhammad al-Yusuf boshchiligidagi delegatsiya tashrif buyurdi. Mehmonlarni Institut direktori prof. B. Abduhalimov kutib oldi.
Mehmonlarga dastlab institutning ilmiy faoliyati, institut ilmiy-tadqiqot bo‘limlari va institut xodimlari tomonidan nashr etilgan kitoblar haqida ma’lumot berib o‘tildi. Shundan keyin mehmonlar majlislar zaliga kirib, institut binosining ochilish marosimi va qurilish bosqichi suratga olingan video lavhani tomosha qilishdi. Institutning faoliyati, yangi binosi va ilmiy nashrlari mehmonlarga juda katta taassurot qoldirdi. Tashrif yakunida tomonlar o`zaro esdalik sovg`alirini almashishdi. Mehmonlar samimiy qabul uchun katta minnatdorchilik bildirdi.
TARIX QO‘LYOZMA MANBALARDA BO‘Y KO‘RSATADI
TARIX QO‘LYOZMA MANBALARDA BO‘Y KO‘RSATADI / YANGI O‘ZBEKISTON, 2024-yil 30-aprel, 82-son. 5-bet.
Dunyo fondlarida Beruniyning nihoyatda mashhur boʻlgan «Al-Osor al-boqiya» asari
qoʻlyozmalari keng tarqalgan. Ular orasida ziynatli qoʻlyozmalar ham bor. Beruniy yubileyi
munosabati bilan uning Edinburgdagi XIV asr qoʻlyozmasining faksimile nusxasi, yurtimizda
mavjud «at-Tafhim» asarining faksimile nusxasi nashr qilindi. Beruniy asarlari asliyatining
taqdim etilayotgani qoʻlyozmalarni qiyoslab oʻrganish imkoniyatini bermoqda.....
O‘zbek tilining sofligini qanday saqlab qolish mumkin?
Dunyoda boshqa tildan so‘z o‘zlashtirmagan til yo‘q. Ma’lum bir tilning lug‘at tarkibi boyishi ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy umuman hayotning barcha jabhalarida juda katta o‘zgarishlarni yuzaga keltiradi. Fan va texnikaning jadallik bilan rivojlanishi esa har bir tilga yangi so‘zlar, tushunchalarning paydo bo‘lishiga olib keladi.
Globallashuv davrida o‘zbek tiliga ham xorijdan juda ko‘p yangi so‘zlar kirib kelmoqda. Bunday so‘zlarni xalq turli xil idrok etadi. Ba’zilar ongli ravishda, ayrimlar esa so‘zning tarixi, kelib chiqishi, o‘zbek tiliga yoki boshqa tilga mansubmi yo‘qmi uni o‘ylab o‘tirmasdan to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy o‘zlashmani ishlatib ketaveradi. Mana shunday davrda ziyoli qatlam, xususan tilshunoslar, yozuvchi hamda jurnalistlarning muhim bir vazifasi paydo bo‘ladi. U ham bo‘lsa o‘z tilining sofligini asrash.
Xo‘sh, tilning sofligini qanday saqlab qolish mumkin?
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Davlat tilini rivojlantirish departamenti, O‘zbek tili, adabiyoti va folklori instituti bilan hamkorlikda tashkil etilgan “Yangi so‘z va atamalarning o‘zbek tilidagi taklif qilingan muqobilini qo‘llash, muqobili yo‘q so‘z va atamalarni o‘zbek tilining imlo va talaffuz me’yorlariga moslashtirish bo‘yicha takliflar”ning taqdimotida tilimiz rivojiga oid ko‘plab savollarga javob berildi.
Tadbirni O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi O‘zbek tili, adabiyoti va folklori instituti direktori Nizomiddin Mahmudov olib bordi.
—Tilning sofligini saqlab qolish uchun turli soha vakillari o‘zbek tilshunoslari bilan hamkorlik qilishlari shart, — deydi filologiya fanlari doktori, professor Durdona Xudoyberganova. — Xorijdan kirib kelgan har qanday so‘zni to‘g‘ridan to‘g‘ri muomalaga kiritmaslik kerak. Bunday so‘zlarga tanqidiy nuqtayi nazardan yondashilib, uning o‘zbekcha muqobili bormi, degan savolni har bir odam o‘ziga berishi zarur. Albatta, tilimizda bunday imkoniyatlar yetarli, chunki o‘zbek tili jahondagi eng boy tillardan biri.
Shuningdek, tadbirda filologiya fanlari doktori, professor Yorqinjon Odilov o‘zbek tiliga chet tillaridan kirib kelgan o‘zlashma so‘zlarni milliy muqobillariga almashtirish bo‘yicha taqdimot qildi. Chet tillaridan kirib kelgan o‘zlashma so‘zlar asosan fan, texnika, sanoat, qishloq xo‘jaligi, qurilish kabi sohalarga aloqador. Ushbu o‘zlashma so‘zlar boshqa davlatlar bilan o‘zaro iqtisodiy, siyosiy, madaniy aloqalar natijasida o‘zbek tiliga xorijiy tillardan kirib kelgan so‘zlar hisoblanadi.
Masalan, qurilish sohasida najdak qog‘ozi (najdachnaya bumaga) so‘ziga ko‘p marotaba duch kelamiz. Ushbu o‘zlashma so‘zga Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi tomonidan qumqog‘oz, jilvirqog‘oz so‘zlari muqobil so‘z sifatida tavsiya qilingan. Hozirgi o‘zbek adabiy tilida qumqog‘oz so‘zi faol qo‘llangani sababli mos muqobil sifatida tanlangan.
Ijtimoiy shart-sharoitlar sababli o‘zbek tiliga rus tilidan “krujka” shaklidagi so‘z o‘zlashgan. Asli yunoncha bo‘lgan mazkur o‘zlashma “metall, plastmassa yoki chinnidan yasalgan tutqichli idish” ma’nosini anglatadi. O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi tomonidan “krujka” so‘ziga milliy muqobil so‘z sifatida sarxum, krujka so‘zlari tavsiya qilingan. Biroq “sarxum” so‘zi ma’nosida “katta”, “bosh” semalari borligi uchun muvofiq ko‘rilmadi. Uning o‘rniga shevalarimizda mavjud bo‘lgan “do‘lcha” so‘zini qabul qilish tavsiya etiladi.
Muhokamadan so‘ng bildirilgan fikr-mulohazalar inobatga olinib, taklif etilayotgan atamalar qayta ishlanadi hamda Fanlar akademiyasining rasmiy sayti academy.uz ga joylanadi.
N.Rahmonova, R.Nazarmatov (surat, video), O‘zA
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Атамалар комиссияси фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида ID-97177
مكتبة البيروني أيقونة معمارية فريدة تعبر عن العلاقات المتينة بين سلطنة عمان وجمهورية أوزبكستان
مكتبة البيروني أيقونة معمارية فريدة تعبر عن العلاقات المتينة بين سلطنة عمان وجمهورية أوزبكستان
Farg’ona fiqh maktabi
Oʼzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Аbu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.02/30.12.2019. Tar.44.01 raqamli Ilmiy Kengash qoshidagi Ilmiy seminarning 25-aprel sanasi soat 14:30dagi yigʼilishida Аbu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti tadqiqotchisi t.f.n., katta ilmiy xodim Kariyev Adil Ahmadjanovichning “Farg’ona fiqh maktabi olimlarining islom ilmlari rivojidagi o’rni (IX-XIII asrlar)” mavzusidagi 07.00.03 – Jahon tarixi hamda 07.00.08 - Tarixshunoslik, manbashunoslik va tarixiy tadqiqot usullari ixtisosliklari boʼyicha tarix fanlari doktori (DSc) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlagan dissertatsiyasi muhokama qilindi.
More...
O‘MONLIK BLOGER TASHRIFI
2024-yil 22-Aprel kuni O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi, Sharqshunoslik institutiga о‘monlik sayyoh va bloger Nasser Al-Numani tashrif buyurdi.
Mehmonni institutning ilmiy kotibi N.Jabborov va Xalqaro aloqalar bo‘limi mutaxassisi U.Raxmanovlar kutib olishdi. Mehmonga institutning ilmiy faoliyati, institut ilmiy-tadqiqot bo‘limlari va institut xodimlari tomonidan nashr etilgan nashrlar haqida ilmiy kotib N.Jabborov tanishtirib o‘tdi. Undan keyin mehmonga institutning yangi binosi ko‘rsatilib, yangi bino qurilishi bo‘yicha ma’lumotlar berildi. Mehmonda institutning faoliyati va ilmiy nashrlari juda katta taassurot qoldirib, iliq qabul uchun katta minnatdorchilik bildirdi.
Xalqaro miqyosdagi bunday do`stona tashriflar, bir tomondan, O`zbekisto bilan O`mon Sultonligi o`rtasidagi do`stlik aloqalarini yanada mustahkamlashga, ikkinchi tomonfdan esa tomonlar o`rtasidagi hamkorlikni, turizmni rivojlantirishga xizmat qiladi.
