"ADOLAT" SOSIAL-DEMOKRATIK PARTIYASI
Warning: Creating default object from empty value in /home/diaatuz/domains/beruni.uz/public_html/components/com_k2/views/itemlist/view.html.php on line 743
Yangiliklar (461)
Шарқшунослик институтининг қўлёзмалар фонди ЮНЕСКОнинг Маданий мерос рўйхатига киритилганини биласизми?
25 апрель 1933 йил – Ўзбекистон ҳукумати “Республика қўлёзма фондларини бирлаштириш тўғрисида” қарор қабул қилди. Мазкур қарорга биноан Тошкентдаги Давлат кутубхонаси (ҳозирги Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон миллий кутубхонаси) Ўзбекистондаги қўлёзмалар сақланадиган марказий ташкилот деб эълон қилинди ва республиканинг барча муассасаларига ўзларида сақланаётган ҳар қандай мазмундаги шарқ қўлёзма китобларини икки ой муддат ичида ўз ҳисобидан юқорида зикр этилган кутубхонага етказиш мажбуриятини юклади. Қарорда аҳолидан қўлёзмаларни сотиб олишга маблағлар ажратиш ҳам назарда тутилган эди.
Маълумот ўрнида қайд этиш жоизки, 1943 йили Давлат кутубхонасининг шарқ бўлими негизида Шарқ қўлёзмаларини ўрганиш институти ташкил этилганидан сўнг, қўлёзмаларни сақловчи марказий ташкилот функцияси шу институтга ўтказилди. Бугунги кунда бу ташкилот Ўзбекистон Фанлар академиясининг Абу Райхон Беруний номидаги Шарқшунослик институти деб номланади. Институтнинг қўлёзмалар хазинаси нафақат тўпланган китоблар ва ҳужжатларнинг сони, уларнинг мавзу, тил ва давр ранг-баранглиги, балки қўлёзмаларнинг ўзига хос китобат усули билан ҳам ажралиб туради. Институт қўлёзмалар фонди 2000 йилда ЮНЕСКОнинг Маданий мерос рўйхатига киритилган. Ҳозирги кунда Шарқшунослик институти хазинасида арабий ёзувдаги 26000 дан ортиқ қўлёзма, 39000 дан зиёд босма китоблар мавжуд бўлиб, уларнинг сони йилдан йилга кўпайиб бормоқда.
IRCICA
IRCICA, Özbekistan Bilimler Akademisi'nin Abu Rayhan Biruni Şarkiyat Enstitüsü ile bu enstitünün Genç Akademisyenler Konseyi ve Taşkent Devlet Şarkiyat Üniversitesi tarafından 23 Nisan 2025’te hibrit formatta tertiplenen “Akademisyen Ubaydulla Karimov'un Doğumunun 105. Yıldönümü Vesilesiyle 20. Uluslararası Oryantalistler Konferansı” çerçevesinde sunumlar yaptı.
Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida akademik Ubaydulla Karimov nomidagi sharqshunoslarning an’anaviy XX xalqaro anjumani bo‘lib o‘tdi.
Joriy yilning 23-aprel kuni O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida akademik Ubaydulla Karimov nomidagi sharqshunoslarning an’anaviy XX xalqaro anjumani bo‘lib o‘tdi.
Tadbirda Fanlar akademiyasi tizimidagi institut va muzeylar, bir nechta OTMlar, boshqa bir qator mahalliy va xorijiy hamkor tashkilotlar vakillari hamda rahbarlari ishtirok etdi. IRCICA xalqaro tashkiloti, Ohayo universiteti (AQSh), Sukuba universiteti (Yaponiya), Boku davlat universiteti (Ozarbayjon), Erciyes universiteti (Turkiya), , Ozarbayjon Fanlar akademiyasi Folklor instituti (Ozarbayjon), Ozarbayjon Fanlar akademiyasi Nizomiy Ganjaviy nomidagi Adabiyot instituti (Ozarbayjon), Ondokuz Mayıs universiteti (Turkiya), Ukraina milliy universiteti (Ukraina), Xitoy tadqiqoti markazi (Qozog‘izton), R.B.Sulaymonov nomidagi Sharqshunoslik instituti (Qozog‘iston), Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti, Tarix instituti, O‘zbekiston Milliy universiteti, Chirchiq davlat pedagogika universiteti, Temuriylar tarixi davlat muzeyi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Alfraganus universiteti, Milliy arxeologiya markazi, Buxoro davlat universiteti, Buxoro innovatsiyalar universiteti, Ma’mun universiteti, Termiz davlat universiteti, Guliston davlat universiteti, Samarqand davlat universiteti, Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti, O‘zbekiston Milliy arxivi, O‘zbek tili, adabiyoti va folklori instituti, Andijon davlat universiteti, Oriental universiteti, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti v.b. shular jumlasidandir.
Mazkur anjuman mamlakatimiz va xorijiy mamlakatlardan yetakchi sharqshunos olimlar, tarixchilar, filologlar, islomshunoslar va boshqa mutaxassislarni bir maydonga jamladi. Tadbir O‘zbekistonning boy ilmiy va madaniy merosini chuqur tadqiq qilish, zamonaviy ilmiy yondashuvlarni ilgari surish va xalqaro ilmiy aloqalarni mustahkamlashga xizmat qildi.
Konferensiya ishini O‘zR FA vitse-prezidenti, Sharqshunoslik instituti direktori, t.f.d., professor Bahrom Abduhalimovning ochilish nutqi boshlab berdi. Shuningdek, Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti rektori, f.f.n., professor Gulchehra Rixsiyeva va IRCICA Bosh direktori Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç tabrik so‘zlari bilan ishtirok etdilar.
Yalpi majlisda O‘zbekiston, Qozog‘iston, Ozarbayjon, Yaponiya, Eron, Turkiya va boshqa davlatlardan qatnashgan olimlarning Markaziy Osiyo tarixi, madaniy merosi, islomshunoslik, filologiya va manbashunoslik sohalariga oid ilmiy ma’ruzalari tinglandi.
Konferensiya doirasida bir nechta sho‘balar faoliyat yuritdi: Tarixshunoslik va manbashunoslik, Markaziy Osiyo tarixi, Islomshunoslik, Filologiya va adabiy manbashunoslik, Xorijiy Sharq mamlakatlari tarixi kabi mavzular bo‘yicha 80 dan ortiq ilmiy ma’ruza taqdim etildi. Har bir sho‘bada soha yetakchilari moderatorlik qilib, dolzarb mavzular atrofida keng ilmiy munozaralar olib borildi.
Mazkur konferensiya ilmiy hamkorlikni mustahkamlash, yangi tadqiqot yo‘nalishlarini belgilash va yosh tadqiqotchilarning faolligini oshirishda muhim platforma sifatida xizmat qildi.
Karyera kuni
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining joriy yil 14-fevraldagi PQ-61–sonli qaroriga muvofiq, oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilarining mehnat bozoriga integratsiyasini kuchaytirish, yoshlar bandligini ta’minlash va ish beruvchilar bilan yaqindan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish maqsadida Oriental universitetida “Karyera kuni” mehnat yarmarkasi tashkil etildi. Unda O'ZR FA Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti ham o'z vakant o'rinlari bilan ishtirok etdi. Bitiruvchilar va yarmarka mehmonlari uchun institut yetekchi ilmiy hodimi, t.f.d. Sherali Qo'ldashev tanishtirdi.
Ўзбекистон Миллий университетида илмий конференция ўтказилди.
Шерали Қўлдошев, Фанлар Академияси Шарқшунослик институти етакчи илмий ходими, ишчи гуруҳ аъзоси:
— Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига ташриф буюрадиган ҳар бир киши сайёҳ бўладими, олим, ўқувчи ёки бошқа касб вакили албатта, ўз соҳасига оид бўлган нарсаларга кўпроқ қизиқиш билдиради. Шунинг учун ҳам марказ экспозициясидаги экспонатларнинг хилма-хиллиги эътиборга молик. Бизнинг ҳозирги вазифамиз ҳам шу ҳақида бош қотиришдан иборат. Муҳокамаларимиз ҳали давом этади. Албатта, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази экспозициясини бойитишда юртимиздаги ҳар бир олимнинг фикри биз учун муҳим!
Ислом цивилизацияси маркази Ахборот хизмати
Birinchi Renessans davri
?"Биринчи Ренессанс даври" экспозициясида Қуръони Каримнинг илк нозил бўлган ояти: “Иқро”га алоҳида урғу берилади
?Марказ музейида “Тиб қонунлари” ҳақида Ибн Синонинг ўзи "гапириб беради"
?Марказда Хоразм Маъмун академиясининг фаолияти батафсил ёритилади
Махсус штабда бир қатор муҳим учрашув ва қизғин муҳокамалар бўлиб ўтмоқда
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг жорий йил сентябрь ойида режалаштирилаётган очилиши олдидан Махсус штаб ўз фаолиятини бошлагани ҳақида маълум қилинганди (https://t.me/islommarkazi/4888). Шунга кўра, штабда бир қатор муҳим учрашув ва қизғин муҳокамалар олиб борилди.
Батафсил — cisc.uz (https://cisc.uz/ru/news-item/82/)
“Turk” soʻzining oltinchi asrda paydo boʻlgani yolgʻonmi?
Boshqa ilm-fan sohalarida boʻlgani kabi tarixda ham bahsli, javobi topilmagan mavzular bor. Bunday mavzular davomli tadqiqotlar, izlanishlardan keyin paydo boʻlib yechimini topadi.
“Tarix maydoni” koʻrsatuvidan olingan ushbu lavhada aynan shunday mavzulardan biri haqida soʻz boradi. Batafsil maʼlumot uchun videoni tomosha qiling!
Ўзбекистондаги мегалойиҳага хорижлик дизайнерларни жалб қилишдан мақсад нима?
Тарих фанлари доктори, профессор Сурайё Каримова марказга хорижлик дизайнерларни жалб қилиш жараёни ҳақида фикр билдирди:
"Аввало бу дизайнерлар фақатгина ўз мамлакатида эмас, балки дунёнинг қайси бурчагида шундай замонавий музей ва кўргазмаларга оид ишларда фаол иштирок этишган. Биз хорижлик мутахассислар билан ишлаяпмиз ва таклифларини кўриб чиқяпмиз".
More...
وثائقي مهد العلماء.. ما وراء النهر | العالمْ أبو الريحان البيروني
Fanlar akademiyasi Yosh olimlar kengashiga yangi rais tayinlandi
Bugun, 21-aprel kuni Fanlar akademiyasi Yosh olimlar kengashining hisobot yig'ilishi o'tkazildi.
Unda FA rahbariyati, tizim tashkilotlari Yosh olimlar kengashlari raislari ishtirok etdi.
Dastlab Kengashning ayni vaqtdagi raisi Said Gulyamov hisoboti tinglandi.
So'ngra bir ovozdan Genetika va o'simliklar eksperimental biologiyasi instituti yetakchi ilmiy xodimi Hilola Matniyazova Kengashning yangi raisi etib tayinlandi.
Hilola Matniyazovaga kelgusi faoliyatida zafarlar tilaymiz!
Muhammad Yoqubbek
Sharqshunoslik instituti ilmiy xodimlari professor Ablat Xo'jayev hamda t.f.d Sherali Qo'ldoshevlar muallifligidagi "Muhammad Yoqubbek" kitobi Turkiyada turk tilida nashr etildi.
Ushbu kitob Turkiston mustaqilligi uchun kurashgan, davlat arbobi, harbiy sarkarda Muhammad Yoqubbek (1820-1877) hayoti va faoliyati haqidadir.
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi sharqshunoslik instituti qo‘lyozmalar fondida saqlanayotgan Ilyos Ohundning “Muhammad Yoqubbekning so‘nggi kunlari” (O‘zR FA SHI, №417), Mullo Muhammad Ibrohim Fanokatiyning Sharqiy Turkiston tarixi (O‘zR FA SHI, №12663) va boshqa birlamchi asarlardagi ma'lumotlar asosida Muhammad Yoqubbekning Yettishahar davlati tarixini chuqurroq o‘rganishga yordam beradi.
"Исломдан аввалги давр" экспозицияси бўйича навбатдаги муҳокама бўлиб ўтди
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказида Исломдан аввалги давр экспозициясига бағишланган муҳокама ўтказилди. Тарих фанлари доктори, профессор Жаннат Исмоилова раҳбарлик қилган учрашувга турли соҳаларда фаолият юритаётган олимлар, мутахассислар ҳамда лойиҳа раҳбарлари жалб этилди.
Муҳокамада Исломдан аввалги давр тарихий сиймоларини яратиш, ўша давр муҳитини экспозицияда гавдалантириш масалалари муҳокама этилди. Рассомлар, ранг-тасвир усталари томонидан тарихий шахсларнинг сиймосини яратишда нималарга аҳамият қаратиш кераклиги ўртага ташланди.
— Марказнинг Исломдан аввалги давр экспозицияси бўйича кўплаб олимларимиз ўз таклифларини бериб ўтди ва тузатишлар киритилди. Лойиҳалардаги баъзи масалалар бўйича бу жуда омадли бўлди. Бугунги йиғилишда кўрилган иккинчи масала "Вақт девори"га бағишланган муҳим вазифалар ҳисобланади. Исломгача бўлган даврдаги экспозициянинг юқори қисмида вақт хронологияси бўлади, яъни тарихий хронология. Бу масалада ҳам жуда кўп таклифлар билдирилди. Исломгача бўлган даврда тарихий образларни яратиш жуда мураккаб вазифа. Хронологик даврлаш нуқтаи назаридан камчиликлар аниқланиб, янги таклифларни киритишда, археолог олим Сергей Баратовни илмий маслаҳатчи қилиб тайинладик, — деди тарих фанлари доктори, профессор Жаннат Исмоилова.
Мазкур вазифаларни ижросини таъминлаш мақсадида Бадиий академия рассомларига ёрдам бериш учун бир неча тарихчи олимларни илмий маслаҳатчи сифатида бириктиришга қарор қилинди. Экспозицияни шакллантириш жараёнида деворий суратлар, чизмалар ва хорижий тадқиқотларда келтирилган тарихий сиймоларнинг образларини аниқлаш ва уларни рассомларга тақдим этиш ишлари олиб борилмоқда.
Миллий архелогия маркази вакили, профессор Ғайбулла Бобоёров ҳукмдорлар сиймосини яратишда қадимий тангалар, топилмалар ва ҳайкалларга аҳамият қаратиш кераклигини таъкидлади:
– Қадимий тангалардаги суратлар ҳукмдорлар сиймосини тиклашга ёрдам беради. Деярли барча тангаларнинг иккинчи томонига ҳукмдорларнинг суратлари туширилган. Бу уларнинг аниқ сиймоини яратишга асос бўла олади. Шунингдек, ҳукмдорлар суратлари туширилган идишлар, деворий суратлар ҳам мавжуд. Бу моддий манбалардан рассом ва ҳайкалтарошларимиз тайёр андоза сифатида фойдаланишса бўлади. Тахминан сиймолари моддий ашёларда мавжуд бўлган шахсларнинг сиймоларни сунъий интеллектда тиклашга ҳожат йўқ. Бизнинг археология марказимиз ижодкорларга моддий ашёлардан фойдаланган ҳолда сиймолар яратишида ёрдам беришга тайёрмиз.
ЎзР ФА Шарқшунослик институти доценти Феруза Жуманиёзова лойиҳалар устида ишлаш жараёнида экспозицияни бойитиш бўйича кўплаб янгиликларга дуч келганини таъкидлади:
— Экспозиция учун ҳали номи кўпчиликка маълум бўлмаган, аммо тарихимиз учун унутиб бўлмас из қолдирган Туркшоҳийлар ҳақида моддий манбалар тақдим этмоқчиман. Туркшоҳийлар тахминан 620-870 йилларда фаолият кўрсатган туркий сулола бўлиб, улар асосан араб манбаларида шу ном билан аталган. Баъзи манбаларда Шоҳийлар деб ҳам аталади. Беруний "Ҳиндистон" асарида бу сулолани Кобулшоҳлар деб атаган. Уларни Кобул Тегиншоҳлари деб аташ мумкин, сабаби бу сулоланинг баъзи вакиллари Тегиншоҳ унвонли тангалар зарб этган. Гап уни қандай номлашда эмас, муҳими, уларни тарихан мавжудлигини авлодларга етказиш деб биламан. Туркшоҳийларни ҳинд диёридаги ўзидан олдинги Кушонлар, Кидарийлар, Эфталийлардан кейинги аслияти туркий бўлган сулола дейиш мумкин. Уларнинг илк ҳукмдори Барҳатакен, сўнгиси Лагатурман бўлган. Рутлил номли Туркшоҳийлар сулоласига мансуб Зобулистон ҳукмдорлари ва уларнинг фаолияти давомидаги ишлари араб манбаларида кўп бора эсланган. Туркшоҳийлар Ҳиндистон диёрида улардан кейин мазкур ҳудудга келиб улкан давлат барпо этган Ғазнавийлар, Деҳли Султонлиги, ҳатто Бобурийлар давлати учун тамал тоши қўйган.
Мутахассислар ва олимлар ҳамкорлигида амалга оширилаётган ишлар миллий меросимизни теран ва ҳаққоний акс эттиришга хизмат қилади.
Ислом цивилизацияси маркази Ахборот хизмати